Đức Thánh Cha Phanxicô và 12 dấu ấn trong năm 2024

Nhìn lại năm 2024 sắp kết thúc, trang mạng Aleteia liệt kê những sự kiện đáng chú ý nhất trong năm của Đức Thánh Cha Phanxicô.

Ngày 11/01: Châu Phi nói không với Tuyên bố Fiducia Supplicans

Đầu năm nay, Đức Thánh Cha đã phải đối diện với khó khăn do văn kiện Fiducia Supplicans được công bố vào cuối năm 2023, cho phép chúc lành ngoài phụng vụ các cặp đồng tính.

Một số bày tỏ phản đối mạnh mẽ chống lại sáng kiến này của Bộ Giáo lý Đức tin. Đặc biệt, các giám mục châu Phi, dưới sự lãnh đạo Đức Hồng Y Fridolin Ambongo, đã công bố một tuyên bố từ chối áp dụng văn kiện này. Vào tháng 3, lại có một trở ngại khác, lần này trong lĩnh vực đại kết: Giáo hội Chính thống Copte Ai Cập tuyên bố ngưng đối thoại thần học với Công giáo, với lý do được đưa ra là do sự khác biệt “quan điểm đồng tính luyến ái”. Đức Hồng Y Fernández, Tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức tin, đã tới Cairo vào tháng 5 để gặp trực tiếp Đức Thượng Phụ Tawadros II, Giáo hội Chính thống Copte Ai Cập.

Ngày 12/01: Đức Thánh Cha bị bệnh về đường hô hấp

Trong những tháng đầu năm 2024, Đức Thánh Cha bị bệnh về đường hô hấp buộc ngài phải hủy bỏ nhiều cuộc gặp gỡ và giao việc đọc các bài giáo lý và diễn văn cho những người cộng tác. Ngài đã mất một thời gian dài để phục hồi. Vào cuối tháng 3, để không bị bệnh do thời tiết lạnh, vào những phút cuối Đức Thánh Cha đã quyết định không đến chủ sự buổi suy niệm Đàng Thánh giá trọng thể, ở Hý trường Colosseo, Roma, và ngài dự buổi cử hành này qua truyền hình, từ Nhà thánh Marta ở Vatican.

Nhưng sau đó, vào mùa thu Đức Thánh Cha đã phục hồi nhanh chóng và tiếp tục thực hiện các chuyến tông du. Và ngài có lại được sức khoẻ ổn định, như được thấy trong các buổi tiếp kiến và gặp gỡ, mặc dù vào đầu tháng 12, ngài bị ngã khiến cằm bị bầm tím.

Ngày 03/4: Đức Thánh Cha trải lòng về Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI

Trong cuốn sách “El Sucesor – Người Kế nhiệm”, nội dung là cuộc phỏng vấn của nhà báo người Argentina Javier Martinez-Brocal, được công bố vào ngày 03/4, Đức Thánh Cha nói về những hồi ức của ngài về vị tiền nhiệm, cố Giáo Hoàng Biển Đức XVI. Đức Thánh Cha nói rằng đối với ngài, Đức Biển Đức là một người cha, luôn bảo vệ và không bao giờ can thiệp vào công việc của ngài.

Phủ nhận những người muốn gây chia rẽ giữa hai vị, Đức Thánh Cha thú nhận, trong mật nghị Hồng y năm 2005, ngài bầu cho Đức Hồng Y Joseph Ratzinger và coi Đức Biển Đức XVI là nhà thần học trổi vượt. Đức Thánh Cha cũng tiết lộ muốn một nghi thức đơn giản cho tang lễ của chính ngài, và cho biết phần mộ của ngài đã được chuẩn bị ở Đền thờ Đức Bà Cả.

Ngày 28/4: Đức Thánh Cha viếng thăm thành phố nổi Venezia

Đức Thánh Cha đã dành 8 tiếng để thực hiện chuyến viếng thăm mục vụ tại Venezia, vào ngày 28/4. Đầu tiên, ngài đã đến thăm một nhà tù, sau đó gặp gỡ các nghệ sĩ nhân dịp cuộc triển lãm nghệ thuật thứ 60, trong đó cũng có một gian hàng của Tòa Thánh do Bộ Văn hóa của Tòa Thánh đảm trách. Tại sự kiện, Đức Thánh Cha tuyên bố “thế giới cần các nghệ sĩ”. Và sự kiện cuối cùng tại đây là Thánh lễ. Nhân dịp này, ngài khuyến khích người dân Venezia bảo vệ di sản sinh thái, cũng như “di sản nhân loại của họ”.

Đức Thánh Cha còn hai lần nữa đến thăm vùng đông bắc nước Ý: vào ngày 18/5 tới Verona để tham dự cuộc họp mặt lớn về hòa bình ở hý trường Arena, và ngày 07/7 tới Trieste để bế mạc Tuần lễ xã hội Công giáo lần thứ 50.

Ngày 28/5: Đức Thánh Cha xin lỗi vì dùng từ ngữ xúc phạm

Vào những ngày cuối tháng 5, một số trang mạng cho rằng trong buổi trao đổi riêng giữa Đức Thánh Cha và khoảng 200 giám mục Ý ngày 20/5, ngài đã xúc phạm người đồng tính khi dùng từ “frociaggine” trong tiếng lóng của Ý, thường có nghĩa tiêu cực, thay vì từ “omossessualità” để chỉ sự đồng tính luyến ái.

Sau đó, Phòng Báo chí Tòa Thánh đã đưa ra một tuyên bố khẳng định: “Đức Thánh Cha không bao giờ có ý xúc phạm hoặc thể hiện mình bằng những thuật ngữ kỳ thị người đồng tính, và ngài gửi lời xin lỗi tới những người cảm thấy bị xúc phạm khi ngài sử dụng từ này, như những người khác thuật lại”.

Theo báo Avvenire -Tương lai của Hội đồng Giám mục Ý, lập trường trên đây của Đức Thánh Cha không có gì là mới mẻ. Huấn thị của Bộ Giáo sĩ năm 2005 dưới triều Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI đã khẳng định rằng: “Tuy có lòng tôn trọng sâu xa đối với những người đồng tính luyến ái, Giáo hội không thể nhận vào chủng viện và cho chịu các thánh chức đối với những người có xu hướng đồng tính luyến ái tại căn, hoặc chủ trương văn hóa đồng tính luyến ái”.

Ngày 14/6: Đức Thánh Cha tham dự hội nghị thượng đỉnh G7 về trí tuệ nhân tạo

Tham dự hội nghị về trí tuệ nhân tạo, Đức Thánh Cha đã nói về cơ hội, mối nguy và ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo: nhân loại sẽ bị kết án trong một tương lai vô vọng nếu khả năng quyết định về bản thân và cuộc sống của họ bị tước đi khỏi con người, buộc họ phải phụ thuộc vào sự lựa chọn của máy móc. Trí tuệ nhân tạo không thể thay thế con người đưa ra quyết định. Ngài nhấn mạnh tính cấp thiết đặt phẩm giá con người trở lại trung tâm theo một đề xuất đạo đức chung.

Từ ngày 02 đến 13/9: Chuyến tông du dài ngày đến châu Á và châu Đại Dương

Với 44 giờ bay và 32.000 km di chuyển, chuyến viếng thăm dài ngày đến châu Á và châu Đại Dương vào tháng 9 đã phá vỡ mọi kỷ lục tông du của Đức Thánh Cha. Điều đáng ngạc nhiên nhất là vị Giáo hoàng lúc đó gần 88 tuổi dường như tràn đầy sinh lực sau chuyến đi này.

Tại Indonesia, Đức Thánh Cha đã khuyến khích một Giáo hội thiểu số tìm chỗ đứng của mình bên cạnh cộng đồng Hồi giáo lớn nhất thế giới. Ở Papua New Guinea  xanh tươi, ngài đã trở thành nhà truyền giáo hòa bình chống lại nạn bạo lực đang tàn phá đất nước. Sau đó, ngài đã thực hiện cuộc viếng thăm được cho là rất thành công đến Đông Timor, một đất nước đa số Công giáo mà ngài ca ngợi là trẻ. Và cuối cùng đến Singapore, nơi ngài ủng hộ sự hòa hợp giữa các tôn giáo và tôn trọng người di cư.

Từ ngày 26 đến 29/9: Chuyến tông du khó khăn của Đức Thánh Cha đến Bỉ

Sau chặng dừng chân mang tính biểu tượng ở Luxembourg, Đức Thánh Cha Phanxicô đã thực hiện chuyến viếng thăm Bỉ. Đó là một trong những khó khăn nhất trong triều giáo hoàng của ngài.

Trong những lời chào mừng tại dinh thự Hoàng gia, Nhà vua và Thủ tướng đã hỏi Đức Thánh Cha về những vụ bê bối lạm dụng tình dục của các linh mục. Sau khi tiếp đón các nạn nhân, Đức Thánh Cha đã thay đổi nội dung bài giảng trong Thánh lễ được cử hành tại sân vận động King Baudouin để yêu cầu các giám mục nỗ lực chống lại tai họa này một cách hiệu quả hơn.

Vào cuối thánh lễ, Đức Thánh Cha tuyên bố đang mở tiến trình phong chân phước cho vua Baudouin, vì ông phản đối việc hợp pháp hóa phá thai. Và ngài đã bị chỉ trích mạnh mẽ trong chuyến thăm Đại học Công giáo Leuven vì lập trường “ủng hộ sự sống” của ngài và quan điểm truyền thống về vai trò của phụ nữ.

Từ ngày 2 đến 27/10: Thượng Hội đồng về tính hiệp hành

Trong suốt tháng 10, Đức Thánh Cha đã chủ trì phiên họp thứ II của Thượng Hội đồng về hiệp hành, trong đó 368 thành viên từ khắp nơi trên thế giới, với 25% không phải là giám mục, đã cùng nhau suy tư về một cách toàn diện hơn, có tính tham gia hơn và ít giáo sĩ hơn.

Phiên họp này được cho là kết thúc một tiến trình bắt đầu vào năm 2021, nhưng thực tế, công việc vẫn đang tiếp diễn. 10 nhóm làm việc do Đức Thánh Cha thành lập để nghiên cứu một số vấn đề nhạy cảm phải đưa ra kết luận vào tháng Sáu năm 2025.

Vào cuối Thượng Hội đồng, Đức Thánh Cha đã ký Văn kiện Chung kết của các thành viên Thượng hội đồng. Ngài mô tả Văn kiện này như một phần của “Giáo huấn thông thường của Người kế vị Thánh Phêrô” và yêu cầu tôn trọng bản chất có thẩm quyền của tài liệu.

Ngày 22/10: Thỏa thuận với Trung Quốc được gia hạn thêm 4 năm

Lần thứ ba, Tòa Thánh và Trung Quốc đã gia hạn thỏa thuận mục vụ năm 2018 về thủ tục bổ nhiệm giám mục ở Trung Quốc. Mặc dù văn bản vẫn mang tính chất tạm thời và không công khai, nhưng hoạt động ngoại giao giáo hoàng của Đức Hồng Y Quốc vụ khanh Toà Thánh Pietro Parolin đã đạt được tiến bộ cụ thể: thỏa thuận đã được gia hạn thêm bốn năm, thay vì hai năm.

Tại Vatican, hiện nay các buổi tiếp kiến chung cũng được tóm tắt bằng tiếng Quan thoại, các giám mục Trung Quốc đã tham gia Thượng hội đồng và một hội nghị chuyên đề dịp kỷ niệm 100 năm Công đồng đầu tiên của Giáo hội Công giáo ở Trung Quốc, và thỏa thuận cho phép bổ nhiệm 5 giám mục mới.

Ngày 7/12: Công nghị Hồng y với 20 hồng y cử tri

Đức Thánh Cha tiếp tục thành lập hồng y đoàn bầu chọn người kế vị bằng cách triệu tập công nghị thăng 21 hồng y, 20 trong số đó dưới 80 tuổi và do đó, có thể bỏ phiếu trong trường hợp mật nghị. Trong Công nghị Hồng y lần thứ mười, Đức Thánh Cha đã chọn những gương mặt phù hợp với các cuộc cải cách mục vụ khởi đầu từ năm 2013, như nhà thần học Timothy Radcliffe và Đức Tổng Giám Mục Jean-Paul Vesco của Algeria.

Trong khi châu Phi vẫn còn ít đại diện (2 hồng y trong công nghị này), châu Á tiếp tục tăng, chiếm 16% đại diện và thậm chí 18% nếu bao gồm các hồng y từ Trung Đông – Hồng y Dominique Joseph Mathieu, Tổng Giám Mục Tehran-Isfahan của Công giáo Latinh. Trong số 140 hồng y cử tri hiện nay, Đức Thánh Cha đã bổ nhiệm gần 80%.

Ngày 15/12: chọn Corsica thay vì Notre-Dame

Một lần nữa, thích các vùng ngoại vi hơn là trung tâm, Đức Thánh Cha đã làm mọi người ngạc nhiên khi chọn đến thăm đảo Corsica của Pháp để tham dự một hội nghị về “Lòng đạo đức bình dân ở miền Địa Trung Hải”, trong đó các giám mục Ý, Pháp và Tây Ban Nha cũng tham gia.

Tại Ajaccio, Đức Thánh Cha nhấn mạnh đến một “thế tục lành mạnh”, trong đó Corsica, nơi các truyền thống Công giáo vẫn bám rễ sâu, theo ngài là một thí dụ điển hình.

Cuộc gặp gỡ của Đức Thánh Cha với các giáo sĩ địa phương và Thánh lễ được cử hành dưới tượng Napoléon Bonaparte đã tỏ lộ mối liên kết bền chặt giữa người dân Corsica và Giám mục Roma. Chuyến thăm thứ ba của Đức Thánh Cha tới Pháp kết thúc bằng một cuộc gặp khác với Tổng thống Emmanuel Macron. Trong buổi gặp, Tổng thống đã tặng ngài một cuốn sách về việc tái thiết Nhà thờ Đức Bà Paris.

Nguồn: Vatican News