Liệu AI có thể tái hiện hình ảnh người đàn ông trên Tấm vải liệm Turin?

Một bức ảnh của Chúa Giêsu được tạo ra bởi AI gần đây gây ra nhiều nghi vấn thú vị khi được cho là đã cung cấp hình ảnh chính xác về người đàn ông trên Tấm vải liệm Turin.

Tấm vải liệm Turin lại một lần nữa làm tốn giấy mực của báo chí. Tấm vải lanh, mang hình ảnh một người đàn ông bị tra tấn và đóng đinh, đã là nguồn cơn gây tranh cãi hàng trăm năm nay. Nhiều người cho rằng đây là đồ giả thời trung cổ, trong khi những người khác chỉ ra vô số chi tiết nổi bật nhằm xác nhận đây thực sự là Tấm vải liệm của Chúa Kitô.

Hình ảnh trên tấm vải, rất mờ khi nhìn tận mắt, đã gây ra nhiều nghi vấn. Liệu hình ảnh này có phải do con người tạo ra, như tranh vẽ hoặc phù điêu, hay đây là hình ảnh thực, “ảnh chụp” của Chúa Kitô chịu nạn, mà có lẽ đã được tạo ra thông qua một quá trình không ai biết ngay tại thời điểm Phục Sinh?

Điều quan trọng cần lưu ý là cho tới nay, Giáo hội đã không đưa ra lập trường chính thức nào về vấn đề này. Những người theo đạo Công giáo có quyền tự do tin rằng Tấm vải liệm này là thật hay giả. Các phân tích khoa học chỉ làm tăng thêm tính bí ẩn của sự việc. Một cuộc thử nghiệm xác định niên đại bằng cacbon vào năm 1988 đã củng cố lập luận của những người hoài nghi, chỉ ra rằng vải lanh trong Tấm vải liệm có niên đại từ năm 1260–1390 sau Công nguyên. Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác trên các tạp chí khoa học đã đặt ra câu hỏi về kết quả này – và chỉ trong tháng trước, các nhà khoa học sử dụng một phương pháp xác định niên đại khác đã nói rằng tấm vải này có niên đại 2.000 năm.

Có lẽ đây là hiện vật được nghiên cứu nhiều nhất trong lịch sử, nhưng theo một cách nào đó, nó vẫn là một bí ẩn. Trong việc này, Tấm vải liệm đã làm vang vọng lại câu hỏi mà Chúa Giêsu đã hỏi các môn đệ của mình: Phần các con, các con bảo Thầy là ai?

Hình ảnh thật của Chúa Giêsu?

Một trong những điều kỳ lạ nhất về hình ảnh trên Tấm vải liệm Turin là nó có đặc điểm của một tấm phim âm bản. Điều này được Secondo Pia, một luật sư và nhiếp ảnh gia nghiệp dư, phát hiện vào năm 1898, khi đang rửa một bức ảnh chụp Tấm vải liệm, ông nhận ra rằng tấm phim âm bản cho thấy một hình ảnh “dương bản” của khuôn mặt.

Kết quả gây sốc đến nỗi nhiều người từ chối tin rằng đó không phải là lỗi hoặc giả mạo. Những bức ảnh sau đó đã xác nhận kết quả. Đây có thể là hình ảnh “thật” về khuôn mặt của Chúa Kitô không? Tấm vải liệm Turin có cho chúng ta thấy Chúa Giêsu thực sự trông như thế nào không?

Tuy nhiên, nếu mong muốn của chúng ta khi ngắm nhìn Tấm vải liệm này là để nhận dạng diện mạo thực sự của Chúa Giêsu, thì ngay cả một bức ảnh được chỉnh sửa của tấm vải liệm cũng có thể khiến chúng ta thất vọng. Hình ảnh cho thấy một khuôn mặt đã bị đánh đập, bầm tím và chảy máu, nhưng các đường nét chính xác của người đàn ông vẫn còn mờ nhạt.

Sử dụng AI để “cải thiện” hình ảnh Tấm vải liệm

Điều này đã dẫn đến những nỗ lực nhằm “cải thiện” hình ảnh, ban đầu là bằng cách để các nghệ sĩ diễn giải hình ảnh và tạo ra một hình ảnh chân thực hơn về Chúa Giêsu phù hợp với kỳ vọng của chúng ta. Gần đây nhất, tờ báo Daily Star được ca ngợi hết lời khi đã công bố một hình ảnh do AI tạo ra và tờ báo này tuyên bố: cuối cùng hình ảnh thực sự của Chúa Giêsu đã được tiết lộ.

Trước đây, tôi đã yêu cầu ChatGPT tạo ra các hình ảnh trực quan mô tả “Phép lạ Mặt trời” ở Fatima. Bài viết mô tả cách tạo ra hình ảnh AI – một yếu tố quan trọng cần xem xét khi đánh giá liệu hình ảnh AI có đáng tin cậy hay không. Tôi cũng đã liên kết đến một bài viết hấp dẫn của Mark Burchick và Diana Pasulka, đây là bài viết phải đọc nếu bạn quan tâm đến cách AI có thể giúp chúng ta hình dung các hiện tượng kỳ diệu, cùng với một số cạm bẫy tiềm ẩn.

Một bức ảnh thực sự cho chúng ta biết điều gì?

Điểm hấp dẫn chính của hình ảnh Chúa Giêsu trong bài viết của tờ Daily Star là nó trông giống như một hình ảnh chân thực của Chúa Giêsu. Cuối cùng, chúng ta có một hình ảnh xác định về Chúa Giêsu thực sự. Cảm giác chân thực dựa trên giả định của chúng ta rằng một bức ảnh cung cấp cho chúng ta sự hiểu biết chân thực nhất không chỉ về ngoại hình của một người mà còn về con người thực sự của họ. Nhưng giả định đó có chính xác không?

Tất cả chúng ta đều từng có trải nghiệm lần đầu tiên bước vào nhà bạn bè hoặc hàng xóm và nhìn thấy ảnh của họ hàng, bạn bè, v.v. trên bàn phụ hoặc lò sưởi. Nếu bạn chưa từng gặp người trong ảnh như vậy, kinh nghiệm đó có thể khiến bạn bối rối. “Đó là ai vậy?” chúng ta tự hỏi ngay lập tức. Trên thực tế, khi nhìn vào ảnh của một người lạ, chúng ta không bao giờ nghĩ rằng, “Ồ ha! Bây giờ tôi đã biết người này!” Ảnh chụp cho chúng ta biết rất ít về một người và chỉ làm nảy sinh thêm nhiều câu hỏi trong tâm trí chúng ta về họ.

Hãy nghĩ về lần cuối cùng bạn đọc một cuốn sách không phải hư cấu về một sự kiện trong lịch sử gần đây. Có lẽ nó chứa ảnh của những người được nhắc đến trong câu chuyện. Nếu bạn giống tôi, bạn có thể đã lướt qua những bức ảnh này, và bạn không dành nhiều thời gian nhìn chằm chằm vào đó để hiểu rõ hơn những người trong ảnh. Theo bản năng, bạn biết rằng chìa khóa để hiểu những con người này chủ yếu nằm trong văn bản chứ không phải trong ảnh của họ. Tất nhiên, vẻ bề ngoài cho chúng ta biết điều gì đó về họ, nhưng chìa khóa để thực sự hiểu họ nằm ở nơi khác – trong lời nói, hành động và lời chứng của những người khác.

Vấn đề thực sự

Như nhiều người tin, nếu Tấm vải liệm Turin là hình ảnh đích thực của Chúa Kitô bị đóng đinh, thì cũng hợp lý khi chấp nhận rằng đó là một biểu tượng kỳ diệu do Chúa tạo ra. Điều đó đặt ra một câu hỏi cuối cùng: Nếu Chúa đã cho chúng ta thấy hình ảnh Người Con, tại sao chúng ta phải tìm cách “cải thiện” nó? Khi làm như vậy, chúng ta có thể dễ dàng bỏ qua những gì Chúa đang cố gắng nói với chúng ta và thay vào đó là áp đặt thông điệp của riêng mình, bóp méo khuôn mặt của Chúa Giêsu thay vì hoàn thiện nó.

Vì lý do này, tôi tin rằng mọi nỗ lực sử dụng Tấm vải liệm để tạo ra một hình ảnh “thật” về Chúa Giêsu đều là sai lầm. Sai lầm này cũng giống như một số học giả Kinh thánh mắc phải khi họ mổ xẻ Phúc âm để cố gắng cung cấp cho chúng ta một hình ảnh “thật” về Chúa Giêsu lịch sử. Cuối cùng, việc tìm kiếm Chúa Giêsu lịch sử đã cung cấp cho chúng ta nhiều Chúa Giêsu khác nhau, đa dạng về tính cách như các học giả viết về Người. Đức Giáo hoàng Bênêđictô đã giải quyết vấn đề này trong lời tựa của mình cho cuốn sách của Ngài Chúa Giêsu thành Na-za-rét:

Những ai đã đọc một số lượng nhất định các bản tái tạo này sẽ thấy ngay rằng đây là bức ảnh chụp nhanh của các tác giả và lý tưởng của họ hơn là làm sáng tỏ một biểu tượng vốn đã mơ hồ. Trong khi đó, sự ngờ vực đã tăng lên đối với những hình ảnh này của Chúa Giêsu, và trong trường hợp nào thì hình ảnh Chúa Giêsu cũng càng xa chúng ta hơn nữa.

Tương tự như vậy, những nỗ lực tạo ra một hình ảnh chân thực trực quan về Chúa Giêsu dựa trên Tấm vải liệm Turin sẽ tạo ra nhiều hình ảnh Chúa Giêsu khác nhau tùy theo quan niệm và sở thích của nghệ sĩ, hoặc – có lẽ tệ hơn – tùy theo chương trình AI được sử dụng.

Một lời chứng của tình yêu

Cuối cùng, những nỗ lực nhằm vén mở khuôn mặt “thật” của Chúa Giêsu đã không đánh giá đúng lời chứng của Tấm vải liệm Turin, cũng giống như các học giả Kinh thánh thường hiểu sai lời chứng của các sách Phúc Âm.

Mục tiêu chính của các tác giả Phúc Âm không phải là tạo ra một lịch sử hay tiểu sử về Chúa Giêsu. Thay vào đó, bằng cách kể lại một số lời và sự kiện được chứng kiến bởi những người đã gặp Ngài, họ đã làm chứng cho công trình cứu độ của Chúa và trở thành câu chuyện cho mọi người trong mọi thời đại. Họ đang truyền bá Tin Mừng, chứ không phải viết về lịch sử tồi tệ.

Tương tự như vậy, Tấm vải liệm Turin không phải là một “bức ảnh xấu” về Chúa Giêsu cần chúng ta cải thiện nó bằng kỹ năng nghệ thuật hoặc công nghệ. Thay vào đó, nó là một minh chứng về tình yêu phi thường của Thiên Chúa dành cho chúng ta. Hình ảnh bí ẩn, đẫm máu và có thể cảm nhận bằng xúc giác này là minh chứng về một người đã chịu đựng sự tra tấn khủng khiếp vì chúng ta. Đó chính là Con Thiên Chúa, người có tình yêu dành cho bạn và cho tôi vượt quá mọi sự hiểu biết của con người. Chấp nhận và tin vào thông điệp này là cách để biết được khuôn mặt thật của Chúa Giêsu.

Lưu ý của người viết: Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về Tấm vải liệm Turin, tôi thực sự khuyên bạn nên mua một cuốn sách ở triển lãm “Ai là người đàn ông trên Tấm vải liệm?” được trình bày tại Đại hội Thánh Thể Quốc gia vào mùa hè năm ngoái.

Nguồn: Aleteia

Tác giả: John Touhey

Chuyển ngữ: Thục Đoan | CTV JESCOM – Truyền Thông Dòng Tên