Thánh Giuse - người nói chuyện với Chúa trong Giấc mơ

“Chúng ta thường chán ngán chủ nghĩa hiện thực, chúng ta sợ mơ ước hay phấn đấu cách tối đa, sợ đi theo con đường khó khăn và thậm chí còn hơn thế khi đối diện với điều không thể... Tuy nhiên, ơn gọi, như chúng ta đã nói nhiều lần, là ước mơ của Thiên Chúa dành cho con người. Và ước mơ của con người cũng là được tiếp chạm với đấng thánh, và ai cùng ước mơ với Chúa sẽ dẫn đến hạnh phúc.”

Thánh Giuse, cha của Chúa Giêsu và hôn phu của Đức Maria, là một nhân vật đặc biệt trong bức tranh toàn cảnh của Kinh Thánh: một nhân vật trung tâm nhưng kín đáo, người bảo đảm cho Đấng Messia xuất thân từ dòng Đavít và “chỉ ngài” là cha nuôi của Chúa, ngài có đức tin mạnh mẽ và thậm chí còn hơn thế nữa trong những điều kín đáo. Nhưng ngài cũng là một chuyên gia ơn gọi đến từ trời cao. Qua các giai đoạn nhất định nối tiếp nhau của cuộc đời, Thiên Chúa đã dần dần tiết lộ cho ngài chính kế hoạch mà Thiên Chúa dành cho ngài và cho những người khác. Kế hoạch đó được tỏ lộ qua một phương thức rất trần thế và khác thường: giấc mơ.

Giống như mọi người đều làm

Lúc đầu, ơn gọi của Giuse không có gì đặc biệt: ngài dự định sẽ kết hôn đàng hoàng với một cô gái, và thật tốt, nếu cưới được cô xinh đẹp và phù hợp với các quy luật và theo cách thức của nền văn hóa thời đó. Không có gì mới mẻ hoặc khác thường. Còn gì hợp tình hợp lý hơn là được lập gia đình với người phụ nữ mình yêu?

Đây là khuynh hướng ơn gọi trong mỗi người chúng ta: được sống trong khuôn khổ chuẩn mực được mặc định, làm người “bình thường”, không làm điều gì khác lạ hay quá khó khăn, không muốn làm phức tạp cuộc sống, thích ở trong mức thường thường. Đã có người nói về “ơn gọi phổ quát hướng tới sự tầm thường”, nhưng cuối cùng đây chính là điều mà chúng ta nhìn thấy hàng ngày bên trong bản thân và xung quanh chúng ta. Chúng ta chán ngán chủ nghĩa hiện thực, chúng ta sợ mơ ước hay phấn đấu đến mức tối đa, sợ đi theo con đường khó khăn và thậm chí còn sợ hơn với những điều dường như không tưởng, chúng ta quá lo lắng về việc giữ đôi chân mình trên mặt đất, hay đơn giản là được yên ổn.

Tuy nhiên…

"Giuse, đừng sợ"

Tuy nhiên, Thiên Chúa là Đấng đã tạo dựng nên chúng ta, đã sáng tạo chúng ta nên giống hình ảnh Người trong tình yêu bừng cháy. Ngài không muốn chấp nhận sự tầm thường nơi công trình sáng tạo của Ngài và đã can thiệp để phá bỏ sự biếng nhác này. Đây là những gì chúng ta thấy xảy ra trong cuộc đời của Thánh Giuse, hay đúng hơn là trong những giấc mơ của ngài, vì Thiên Chúa giao tiếp với ngài một cách chính xác qua cách thế này. Đây là một điều thật sự thú vị đối với chúng ta, những người theo chủ nghĩa hiện thực cách cứng rắn, nó cho chúng ta biết rằng Thiên Chúa vượt xa thực tại, và do đó, vượt quá những tính toán và nỗi sợ hãi của chúng ta. Ngài sống ở một thực tại khác, nơi mà lý trí dường như không còn đủ nữa và những gì dường như không thể lại trở thành có thể .

Giuse đã quyết định giải thoát cho người vợ sắp cưới của mình, người được nghi đang mang thai, khỏi mọi ràng buộc mà không có bất kỳ ý nghĩ kiện tụng gì. Đây là một động thái tôn trọng Đức Maria, nhưng cũng là dấu hiệu cho thấy Thánh Giuse muốn rời bỏ kế hoạch mà Thiên Chúa đã hoạch định.

Ai đã can thiệp bằng một tiết lộ bất ngờ, đến mức ném người đàn ông tốt bụng ấy vào một tình huống nội tâm hoàn toàn rối bời. Nhưng Giuse đã tuân theo; ngài không sợ tham gia vào một kế hoạch vượt quá bản thân về mọi mặt, ngài nói đồng ý với những lời bí ẩn, ngài đã tin tưởng vào một vị Thiên Chúa nói với ngài trong khi đang ngủ.

Nhưng trong thực tế, liệu con người không còn lặp lại ơn gọi, đó như là giấc mơ của Thiên Chúa dành cho con người sao?

Vì vậy, không có gì hợp lý hơn khi giấc mơ của con người được hoà hợp với ước mơ của Thiên Chúa.

"Hãy chỗi dậy, hãy đón ..., chạy đi..., ở lại đó..."

Kịch bản thay đổi, các nhân vật mới bước vào, nhưng bối cảnh đầy khẩn cấp và kịch tính vẫn còn, điên cuồng và vội vã, tối tăm và khó hiểu..., và trên hết, kênh liên lạc giữa Thiên Chúa và Thánh Giuse vẫn giống hệt nhau: giấc mơ. Chúng ta thường quên những giấc mơ, đánh giá thấp hoặc xấu hổ về chúng vì chúng khơi dậy một vùng tối trong thế giới nội tâm của chúng ta, nơi bản năng chế ngự nếu không muốn nói là đầy hoang dã. Mặt khác, Thánh Giuse là một người công chính đến mức có thể giao tiếp với Thiên Chúa ngay cả qua những giấc mơ, bản năng của ngài giờ đây đã được phục hồi, được tin mừng hoá, hướng về Thiên Chúa như mục tiêu cuối cùng của việc tìm kiếm sự hài lòng. Giống như có một sự liên kết tinh tế và quý giá giữa đời sống bản năng bốc đồng và đời sống lí trí thánh thiện nơi Thánh Giuse, làm cho con đường của ngài trở nên thống nhất và biến nhân tính của ngài thành nơi Thiên Chúa hiện diện và chuyện trò với ngài, ngày cũng như đêm.

Đây là một bài học quý giá cho chúng ta, khi luôn bị chia cắt giữa xung lực đấu tranh và phấn đấu vì các giá trị. Hơn nữa, chắc chắn rằng, bao lâu những cảm xúc và ước muốn của chúng ta không hoà nhập với ước mơ của Thiên Chúa, thì chúng ta sẽ không thể nghe được giọng nói của Ngài đang mời gọi chúng ta, hoặc cuối cùng chúng ta sẽ bóp méo và uốn cong giấc mơ ấy theo sở thích hoặc nỗi sợ hãi của chúng ta. Và kết quả là những giấc mơ của chúng ta ngày càng xa rời giấc mơ của Thiên Chúa.

“Chỗi dậy, đón... chạy đi và ở lại…”

Các sách phúc âm đã không lưu lại dù chỉ một lời của Thánh Giuse; ngài là một nhân vật hoàn toàn được bao quanh bởi sự im lặng. Thiên Chúa truyền đạt ý muốn của Ngài cho thánh nhân và ngài đã thực hiện ý muốn đó. Một số người theo chủ thuyết phục tùng đối thoại có thể thấy hành vi này là bất bình thường, như thể Giuse là một dạng máy tự động trong bàn tay của Đấng Toàn Năng. Trên thực tế, Giuse là người khám phá ra ơn gọi của mình qua từng biến cố một: và thánh nhân khám phá ra rằng ngài hoàn toàn không phải là một nửa hay giả vờ là một người cha, cũng không phải ngài được Đấng Hằng Hữu chọn và đặt trong vai trò đó chỉ để trả lời những câu hỏi về phả hệ, mà là để nhận ra một cách trọn vẹn về kế hoạch cứu rỗi. Một kế hoạch mà qua đó những người được kêu gọi phải đáp lại ơn gọi trước hết bằng cả trái tim và sự cống hiến. Sự im lặng của ngài nói lên chính xác điều này: ý muốn của Đấng Tối Cao xứng đáng để mọi thụ tạo hoà hợp vào và điều này chỉ có thể hiểu được, nếu được đón nhận trong sự thing lặng chiêm ngắm của những người - trong ước muốn và hành động - dành chỗ cho Lời của Chúa. Kế hoạch ơn gọi mà Thiên Chúa dành cho Thánh Giuse không gì khác hơn là kế hoạch cứu độ, bằng cách giao phó cho ngài chính Con của Chúa: Giuse sẽ phải chăm sóc Chúa, bảo vệ Chúa, cứu Chúa khỏi vô số cuộc tấn công của nhiều dạng vua Hêrôđê...

Đâu là điều Thiên Chúa ủy thác cho tất cả những ai Ngài kêu gọi. Đấng Cứu Độ kêu gọi mọi người tham gia tích cực vào kế hoạch cứu rỗi này, Ngài không giao phó những vai trò thấp bé hoặc thụ động, nhưng giao cho tất cả những ai được gọi... chính Con Ngài, hoặc qua công trình cứu độ đã được Chúa Giêsu thực hiện và kế hoạch cần hoàn tất trong lịch sử, cần sức mạnh để vượt qua bất kỳ cuộc tấn công nào của sự dữ.

Chúng ta chẳng biết nhiều về Thánh Giuse và cái kết cuộc đời của ngài, ngoại trừ những giấc mơ xen kẽ và sự kiện Chúa bị lạc tại đền thờ. Nhưng chúng ta biết chắc chắn rằng ngài đã sống trọn vẹn với ơn gọi của mình. Và chúng ta nên xác tín rằng, Thiên Chúa đã nói với ngài điều cuối cùng trong giấc mơ.

.......

Lm Hoàng Văn Đồng chuyển ngữ; A Cencini, Vangelo Giovane 3, Il mistero della chiamata e della risposta mancata, Editrice Rogate, Roma, 2010.