Thánh Giuse: Nụ Cười Vĩnh Cửu

Sự Khác Biệt Giữa Niềm Vui và Hạnh Phúc Trong Những Thời Điểm Khó Khăn

Gần đây, Đức Giám Mục Opus Dei, Don Fernando Cariz, đã công bố một lá thư trên trang web của Opus Dei, bàn về chủ đề niềm vui và sự khác biệt căn bản giữa niềm vui và hạnh phúc. Với phong cách súc tích đặc trưng, Don Fernando nhắc nhở chúng ta về một sự phân biệt mà nhiều người thường bỏ quên: sự khác nhau giữa niềm vui và hạnh phúc.

Ngài giải thích rằng niềm vui là kết quả của việc sở hữu hoặc trải nghiệm một điều tốt lành. Tùy theo bản chất của điều tốt ấy, niềm vui có thể khác nhau về cường độ và độ bền vững. Khi niềm vui không chỉ đến từ một trải nghiệm cụ thể mà còn lan tỏa ra toàn bộ cuộc sống, nó thường được gọi là hạnh phúc. Dù ở mức độ nào, niềm vui và hạnh phúc sâu sắc nhất đều bắt nguồn từ tình yêu.

Don Fernando phân biệt giữa niềm vui đến từ những điều hữu hình – chẳng hạn như niềm vui của một đứa trẻ khi được ăn kem – và niềm vui từ những thành tựu nghề nghiệp, như sự thành công trong công việc hoặc một lần thăng chức. Ngài cũng nhắc đến những niềm vui cao quý hơn, như niềm vui trong các mối quan hệ – một buổi gặp gỡ với bạn bè hoặc niềm vui khi nghe đứa con đầu tiên cất tiếng gọi.

Ngược lại, hạnh phúc là cảm giác khi một người sở hữu một điều tốt bao trùm toàn bộ cuộc sống của mình. Đó là một điều cốt lõi và bền vững, không thoáng qua hay nhất thời. Chính điều tốt lành này mang lại một niềm vui sâu sắc và ổn định, mà trong thần học thiêng liêng được gọi là ơn gọi, còn trong đạo đức học là thiện ích tối hậu của con người.

Trái ngược với niềm vui và hạnh phúc, đau khổ, phiền muộn và nỗi buồn xuất phát từ sự hiện diện của điều xấu. Có nhiều cấp độ đau khổ khác nhau, từ nỗi đau thể xác đến những tổn thương trong công việc hay các mối quan hệ. Nếu như hạnh phúc gắn liền với điều tốt bao trùm cả cuộc đời, thì nỗi buồn cũng vậy – nó là cảm giác khi một điều xấu phủ bóng lên toàn bộ cuộc sống của một người.

Don Fernando trích dẫn Thánh Thomas Aquinas, người cho rằng nỗi buồn là một tật xấu nảy sinh từ lòng yêu bản thân một cách lệch lạc, và chính nó là cội rễ chung của mọi tật xấu. Nỗi buồn là hậu quả của sự ích kỷ, trong khi tình yêu – nguồn cội của mọi điều tốt và niềm vui – lại có đối cực chính là nỗi buồn.

Hạnh phúc không loại trừ đau khổ

Một kết luận quan trọng mà Don Fernando nhấn mạnh là đau khổ và hạnh phúc có thể cùng tồn tại. Đây là hai thực tại hoàn toàn khác biệt nhưng chúng ta thường nhầm lẫn. Khi một điều không hay xảy đến – dù là khó khăn về thể chất, công việc hay gia đình – nó chỉ là một thử thách nhất thời, chứ không đồng nghĩa với sự bất hạnh thực sự.

Để minh họa điều này, Don Fernando mời gọi chúng ta nhìn vào hình ảnh Thánh Giuse, một con người từng trải qua muôn vàn đau khổ nhưng vẫn luôn hạnh phúc. Thánh Giuse đã đối diện với biết bao thử thách: từ khi biết tin Đức Maria mang thai, đến cuộc chạy trốn sang Ai Cập, rồi ba ngày mất dấu Chúa Giêsu. Tuy nhiên, nếu hỏi Ngài có hạnh phúc không, câu trả lời chắc chắn sẽ là: Ngài là người hạnh phúc nhất trần gian, vì Ngài là phu quân của Đức Maria và là người bảo hộ của Chúa Giêsu.

Trong những giai đoạn khó khăn, như những gì chúng ta đang đối diện trong thế giới và Giáo Hội ngày nay, điều quan trọng là nhớ rằng đau khổ không có nghĩa là bất hạnh. Hạnh phúc không phụ thuộc vào việc ta có tránh được đau khổ hay không, mà là ta có tìm thấy ý nghĩa cuộc đời trong ơn gọi của mình hay không. Khi một người nhận thức rõ mình là con cái của Thiên Chúa, là người chồng/vợ, là người cha/mẹ, chính những điều này sẽ nâng đỡ và củng cố cuộc sống, giúp họ vượt lên trên mọi thử thách.

Từ khóa quan trọng ở đây chính là ơn gọi, là điều mà Thiên Chúa muốn dành cho mỗi chúng ta. Mối quan hệ với Thiên Chúa được nuôi dưỡng bởi ba nhân đức đối thần: đức tin, đức cậy và đức mến. Đức tin giúp ta tìm ra ý nghĩa của cuộc sống, đức cậy hướng ta đến sự tín thác tuyệt đối nơi Thiên Chúa, và đức mến chính là hơi thở của ơn gọi – niềm vui khi biết rằng Thiên Chúa tin tưởng và mời gọi ta cộng tác vào công cuộc cứu chuộc.

Kết luận

Tóm lại, hạnh phúc không có nghĩa là không có đau khổ, mà là biết đối diện với thử thách trong bình an và kiên trì. Nhân đức kiên vững giúp ta chịu đựng khó khăn mà vẫn giữ được sự an nhiên và thanh thản. Thánh Giuse chính là mẫu gương tuyệt vời của sự bình thản và kiên trì ấy, luôn nương tựa vào Đức Maria – Đấng đã sống trọn vẹn đức tin, đức cậy và đức mến.

Dù trong những thời điểm gian nan nhất, chúng ta vẫn có thể tìm thấy hạnh phúc đích thực trong ơn gọi và mối tương quan với Thiên Chúa.

Tác giả: Luis Herrera Campo

Nguồn: Exaudi

Chuyển ngữ: Lm. Giuse Phan Hoàng Nguyễn, RCJ - Dòng Tông Đồ Ơn Gọi