Thánh Gioan Baotixita de La Salle – Người tiên phong trong sự nghiệp giáo dục

Thánh Gioan Baotixita de La Salle được tôn kính là vị thánh bổn mạng của tất cả những người làm công tác giáo dục, bởi ngài đã sáng lập một dòng tu đặc biệt dành trọn vẹn cho sứ mạng giảng dạy.

Dù trong lịch sử Giáo hội có nhiều vị thánh đã hiến dâng cuộc đời mình để giáo dục trẻ em, nhưng Thánh de La Salle lại nổi bật với một cách tiếp cận rất riêng. Ngài không chỉ khao khát mang tri thức đến cho người nghèo, mà còn cảm thấy được Thiên Chúa kêu gọi để đào tạo những nhà giáo – giúp họ trở thành những người thầy thực sự tận tâm trong lớp học.

Từ tiếng gọi thiêng liêng ấy, vào đầu thế kỷ 18, ngài đã sáng lập Tu hội các Sư huynh Trường Kitô giáo (gọi tắt là Dòng La San).

Không có linh mục, chỉ có các sư huynh

Dù được truyền chức linh mục năm 1678, Thánh de La Salle nhận ra rằng ngài không thể toàn tâm toàn ý cho sự nghiệp giáo dục nếu vẫn gánh vác các trách nhiệm của một linh mục. Vì thế, ngài đã khai sinh một mô hình dòng tu mới – không có linh mục, chỉ gồm các sư huynh.

Theo Bách khoa toàn thư Công giáo, quyết định này bắt nguồn từ niềm xác tín sâu sắc của ngài:

"Kể từ sau cái chết của Henri L’Heureux, de La Salle hoàn toàn xác tín rằng dòng tu của ngài phải được xây dựng trên nền tảng của sự đơn sơ và khiêm nhường. Không một Sư huynh nào được phép từ bỏ vai trò người thầy của mình để theo đuổi các nghiên cứu riêng, đọc kinh Nhật tụng hay đảm nhiệm bất kỳ nhiệm vụ nào dành riêng cho hàng giáo sĩ. Do đó, không ai trong dòng có thể trở thành linh mục hay thực hiện các chức năng linh mục, và không giáo sĩ nào được gia nhập dòng." – Sư huynh Lucard, nhà biên niên sử của dòng.

“Bàn thờ của anh chính là lớp học”

Trong một bài diễn văn gửi đến các Sư huynh La San vào ngày 15 tháng 5 năm 2025, Đức Giáo hoàng Leo XIV đã nhấn mạnh sứ mạng độc đáo mà Thánh de La Salle để lại:

"Thánh Gioan Baotixita de La Salle không muốn có linh mục trong hàng ngũ giáo viên của các Trường Kitô giáo, mà chỉ có những người 'anh em' – để toàn bộ nỗ lực của họ, với ơn Chúa, sẽ được dành trọn cho việc giáo dục học sinh. Ngài thường nói: 'Bàn thờ của anh chính là lớp học', qua đó đề cao một thực tại hoàn toàn mới mẻ trong Giáo hội thời bấy giờ: những giáo dân giảng dạy và giáo lý viên, được trao phó một 'sứ vụ' đích thực trong cộng đoàn."

Thánh de La Salle mong muốn các nhà giáo phải dấn thân trọn vẹn vào cuộc đời của những học sinh nghèo mà họ dạy dỗ – trao cho các em tất cả những gì mình có. Điều này đòi hỏi rất nhiều thời gian, sức lực và sự hiện diện – những điều mà một linh mục bận rộn với các bổn phận khác không thể luôn đảm bảo.

Ngoài ra, Thánh de La Salle còn được coi là người khai sinh ra nền sư phạm hiện đại, với nhiều cải cách như: phân lớp học sinh theo năng lực thay vì theo tuổi, lồng ghép hoạt động thể chất vào chương trình học, và đặc biệt là áp dụng mô hình học nhóm thay vì học kèm cá nhân – đặt nền móng cho cấu trúc lớp học phổ biến ngày nay.

Năm 1725, Dòng La San chính thức được Giáo hoàng công nhận, bất chấp nhiều ý kiến phản đối trong Giáo hội lúc bấy giờ đối với một dòng tu mà không có linh mục.

Ngày nay, Dòng La San vẫn hoạt động mạnh mẽ tại hơn 80 quốc gia trên thế giới. Một trong những vị thánh nổi tiếng của dòng là Chân phước James Miller – người Mỹ gốc Wisconsin – thường được nhắc đến như một "vị tử đạo của giáo dục".

Tác giả: Philip Kosloski

Nguồn: Aleteia

Chuyển ngữ: Lm. Giuse Phan Hoàng Nguyễn, RCJ - Dòng Tông Đồ Ơn Gọi