Hòa Bình Trong Đời Tu – Từ Những Thử Thách Cộng Đoàn Đến Sự Bình An Đích Thực

Cách đây không lâu, tôi nhận được cuộc điện thoại từ một bạn trẻ, đang sinh sống và làm việc tại Nhật Bản, em hỏi tôi: “Thầy ơi, em nghe nói trong đời tu cũng có cãi vã, nịnh nọt bề trên hay thậm chí cả đánh lộn nhau nữa phải không thầy?” Nghe em hỏi, tôi lặng im một hồi rồi khẽ trả lời: “Uhm, vẫn có chứ em, vì đôi khi người tu sĩ cũng có thể chưa làm chủ được cảm xúc của mình mà!” Dù rằng câu hỏi của em đã qua đi nhưng câu hỏi ấy vẫn đọng lại trong tâm trí và chất vấn tôi rất nhiều. Thật vậy, khi hình dung về đời tu, nhiều người thường nghĩ đến một cuộc sống an bình, tĩnh lặng. Nơi đó, mọi người luôn biết sống yêu thương, tha thứ và hiệp nhất với nhau. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, ngay cả trong ‘ngôi nhà’ của những người tận hiến cho Thiên Chúa, những căng thẳng, hiểu lầm, hay thậm chí là những ‘cuộc chiến ngầm’ vẫn có thể xảy ra. Đời sống cộng đoàn, nơi chúng ta được mời gọi yêu thương nhau như Chúa đã yêu, đôi khi lại trở thành ‘chiến trường’ của những khác biệt cá nhân hay những ‘cái tôi’ quá lớn.

Khi bước vào đời tu, hầu như ai cũng mang trong mình một lý tưởng cao đẹp: dâng hiến trọn vẹn cho Thiên Chúa, khao khát sống yêu thương, hiệp nhất, sẵn sàng được sai đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì cho vinh danh Thiên Chúa và giúp ích cho con người, nhất là những người nghèo khổ, thiếu thốn. Chính khát vọng này là ngọn lửa thắp sáng con đường họ đã chọn, là động lực để vượt qua mọi thử thách và là nền tảng cho sự bình an nội tâm. Thế nhưng, hành trình hướng đến sự bình an trọn vẹn ấy không phải lúc nào cũng trải đầy hoa hồng. Bởi lẽ, đời sống cộng đoàn, dù là môi trường lý tưởng để thực hành tình yêu và sự hiệp nhất, lại cũng chính là nơi gặp nhiều khó khăn và thử thách nhất. Trong đời sống cộng đoàn, có những khác biệt về tính cách và thói quen, có những người năng động và người trầm tĩnh, người thích sắp xếp và người tùy hứng, người nói thẳng và người giữ ý. Lòng đố kỵ và sự cạnh tranh, cách nào đó cũng vẫn đang ngấm ngầm trong công việc mục vụ, học tập hay thậm chí là trong việc nhận được sự quan tâm từ bề trên. Những khác biệt về quan điểm mục vụ cũng có thể dẫn đến tranh cãi, chia rẽ. Bên cạnh đó, việc thực thi quyền bính hoặc thái độ vâng phục chưa đúng mực cũng có thể gây ra căng thẳng. Hệ quả là, những điều này làm cho đời sống chung mất hòa khí và căng thẳng nội bộ. Từ đó dẫn đến mệt mỏi, giảm sút nhiệt huyết tông đồ và tệ hơn là làm cho người sống đời thánh hiến mất lửa để trở nên chứng tá Tin Mừng về sự hiệp nhất Kitô giáo trong thế giới hôm nay.

Trong bối cảnh những thách thức đó, chúng ta có thể dễ dàng cảm thấy xao động, thậm chí nản lòng. Vậy, làm thế nào chúng ta có thể tìm thấy và sống bình an đích thực giữa những khác biệt và bất toàn ấy? Phải chăng, câu trả lời nằm ở một nền tảng sâu xa hơn, một tầm nhìn rộng lớn hơn khi chúng ta muốn sống và yêu quý hòa bình. Tại sao thế? Đồng ý rằng việc sống yêu thương là nền tảng và đòi hỏi của bất cứ ai, không chỉ dành riêng cho các tu sĩ. Khi sống yêu thương, người ta sẵn sàng tha thứ và hy sinh cho người mình yêu. Thế nhưng, những hành động yêu thương ấy cũng có mục đích của riêng nó. Khi chúng ta sống yêu thương điều ấy muốn diễn tả rằng chúng ta muốn người ấy sống hạnh phúc và sống trong hòa bình. Ngày nay, có thể với nhiều người, hoà bình như mặt đối lập của chiến tranh, vũ lực hay bạo động. Nhưng hoà bình không chỉ là vắng bóng chiến tranh. Giáo hội khẳng định rõ ràng rằng hòa bình không phải là một trạng thái tĩnh lặng, nơi không có tiếng súng hay bạo lực công khai. Hòa bình đích thực là một trạng thái năng động, là sự hiện hiện của trật tự trong xã hội, được xây dựng trên sự thật, công lý (tôn trọng nhau), tình yêu (tha thứ, chấp nhận) và tự do. Nếu chúng ta hiểu hòa bình theo cách thức này, chúng ta hoàn toàn có thể chấp nhận những khó khăn và có thể kiến tạo hòa bình trong chính cộng đoàn và môi trường ta sinh sống. Chúng ta cũng có thể thực thi mối phúc mà Chúa Giêsu đã mời gọi: “Phúc thay ai xây dựng hòa bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa” (Mt 5,9). Cũng phải nói thêm rằng, việc tránh né xung đột, im lặng chịu đựng hoặc chỉ giữ ‘ngoài mặt’ không phải là hòa bình đích thực. Hòa bình đích thực đòi hỏi họ phải đối diện với sự thật, đối diện một cách chân thành và nỗ lực hàn gắn. Dù rằng, điều này không phải là dễ dàng. Kinh nghiệm này, đôi khi để lại trong chúng ta những tổn thương và nước mắt. Nhưng, những lúc như thế, hãy nhớ lại những động lực và những cam kết mà chúng ta đã dấn thân cho Thiên Chúa. 

Tôi vẫn còn nhớ, trong thời gian còn ở Nhà Tập, tôi đã có những kinh nghiệm khó chịu với một người anh em trong lớp, dù anh ấy chẳng làm gì sai cũng chẳng có những lời nói xúc phạm đến tôi. Tôi không hiểu tại sao tôi lại có những cảm giác này. Kinh nghiệm ấy thật sự làm tôi đau khổ và dằn vặt rất nhiều. Bởi, khi chọn sống đời tu, một đàng tôi được mời gọi để sống yêu thương và làm chứng cho người khác về tình yêu và lòng thương xót của Thiên Chúa, nhưng đàng khác, trong tôi lại có những cảm xúc rất khó chịu với người anh em của tôi. Sau khi chia sẻ những điều này với Cha giáo tập, tôi đã tìm gặp đến người anh em ấy và xin được chia sẻ những khó khăn của mình. Chúng tôi đã có hai buổi tối để lắng nghe quan điểm của nhau. Sau cuộc trò chuyện đó, tôi nhận ra rằng, những cảm xúc mà bấy lâu nay tôi ấp ủ, không đến từ việc ai đúng ai sai nhưng đúng hơn đến từ những khác biệt. Mỗi người chúng tôi đều có những cá tính khác nhau, bối cảnh văn hóa khác nhau và những “góc khuất” của tâm hồn cần được người khác trân trọng. Cho dù, bây giờ anh ấy không cùng bước tiếp với tôi trong cùng Dòng tu, nhưng những kinh nghiệm ấy vẫn dạy cho tôi rất nhiều bài học đáng quý. Do đó, dù có khó khăn, chúng ta hoàn toàn có thể nói chuyện và thẳng thắn xây dựng, miễn sao chúng ta chân thành và thực sự muốn cùng nhau sống tốt hơn. Chính điều này là nhịp cầu và cũng là nhịp bước để chúng ta có thể sống và cảm nhận sự hòa bình đích thực.

Thật vậy, càng sống trong đời tu tôi càng nhận ra rằng, đời sống cộng đoàn tuy có nhiều thách đố thật nhưng nơi đây cũng chính là cơ hội để chúng ta có thể mài giũa và thăng tiến chính mình. Chúng ta thử hình dung, nếu trong một cộng đoàn, ai cũng giống như ai, chẳng có một chút gì khác biệt, thì chúng ta đâu cần phải ‘tu’, phải ‘sửa’ bất cứ điều gì. Hòa bình, có lẽ không phải là điều gì đó quá xa lạ, nhưng nó thật gần gũi mà ai cũng có thể kiến tạo nếu mỗi người trong chúng ta thật lòng biết cởi bỏ đi cái tôi “cồng kềnh” của mình và thực sự khao khát và mong muốn người khác sống hạnh phúc.

Từ những khó khăn và thách đố trong đời tu, tôi nhận thấy rằng việc sống hòa bình trong cộng đoàn tu trì có lẽ không chỉ là câu chuyện của riêng những người sống đời tận hiến. Nó là lời mời gọi chung cho mỗi người chúng ta, dù ở bất cứ đâu hay làm bất cứ việc gì, hãy bắt đầu kiến tạo hòa bình ngay từ chính tâm hồn mình và những mối tương quan gần gũi nhất. Bởi lẽ, khi một tâm hồn bình an, một gia đình hòa thuận, một cộng đoàn hiệp nhất thì đó chính là tia sáng hy vọng thực sự cho một thế giới đang khao khát bình an của Thiên Chúa, một thế giới mà chính Chúa Giêsu cũng đã ôm ấp “Thầy đã đến ném lửa vào mặt đất và Thầy những ước mong phải chi lửa ấy đã bùng lên” (Lc 12,49). Ước gì những khao khát của chúng ta cũng được diễn tả cách cụ thể trong những chọn lựa và hy sinh nhỏ bé thường ngày.

Đaminh Mai Văn Hải, S.J.

Nguồn: dongten.net