Sứ điệp cho ngày thế giới hòa bình 2025

Nhân Ngày Thế giới Hòa bình lần thứ 58, được cử hành vào ngày 1/1/2025, Đức Phanxicô đã liên kết mục tiêu hòa bình với suy tư về chủ đề trọng tâm của Năm Thánh sắp tới về Niềm hy vọng bằng cách lưu ý đến món nợ nước ngoài và nợ sinh thái, cũng như nhắc lại lời kêu gọi cấp thiết của ngài về việc tha nợ vốn không chỉ là vấn đề liên đới mà còn là công lý, về tôn trọng sự sống, nhất là xóa bỏ án tử hình, và đồng thời về giảm chi tiêu quân sự « để thành lập Quỹ Toàn cầu nhằm dứt khoát xóa bỏ nạn đói và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động giáo dục ở các nước nghèo nhất, để thúc đẩy phát triển bền vững, chống lại biến đổi khí hậu ». Ngài cũng lưu ý rằng để đạt được sự thay đổi lâu dài, không thể chỉ giới hạn vào những hoạt động từ thiện theo thời, nhưng cần có những thay đổi về mặt văn hóa và cấu trúc. Và bên cạnh lời kêu gọi đấu tranh chống lại mọi hình thức bất công, ngài cũng mời gọi xây dựng hòa bình bằng việc giải trừ vũ khí ngay trong tâm hồn con người.

Dưới đây là sứ điệp của Đức Thánh Cha, được công bố vào ngày 12/12/2024 :

Xin Chúa tha nợ cho chúng con. Xin ban bình an của Chúa cho chúng con

I. Lắng nghe tiếng kêu của nhân loại đang bị đe dọa

1. Vào buổi bình minh của năm mới này mà Cha Trên Trời ban cho chúng ta, một thời gian năm thánh dành cho niềm hy vọng, tôi xin gửi những lời cầu chúc hòa bình chân thành nhất đến mọi người nữ và mọi người nam, đặc biệt đến những người cảm thấy chán nản trước tình trạng hiện sinh của mình, cảm thấy bị lên án bởi những lỗi lầm của mình, bị đè bẹp bởi sự phán xét của người khác, và không còn nhận thấy bất kỳ viễn cảnh nào cho cuộc sống của mình. Xin gửi đến tất cả các bạn niềm hy vọng và bình an, vì năm nay là Năm Ân Sủng đến từ Trái Tim Đấng Cứu Chuộc!

2. Năm 2025, Giáo hội Công giáo cử hành Năm Thánh, một sự kiện đổ tràn đầy niềm hy vọng trong tâm hồn. “Năm Thánh” bắt nguồn từ một truyền thống Do Thái cổ xưa, trong đó tiếng tù và được làm bằng sừng cừu đực (tiếng Do Thái là yobel) loan báo, cứ 49 năm một lần, một năm khoan hồng và giải phóng cho dân tộc (x. Lv 25, 10). Về lý thuyết, lời kêu gọi long trọng này phải vang dội khắp thế giới (x. Lv 25, 9), để tái lập công lý của Thiên Chúa trong các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống: việc sử dụng đất đai, việc sở hữu của cải, mối quan hệ với người lân cận, đặc biệt là những người nghèo nhất và những người bị thất sủng. Tiếng tù và nhắc nhở tất cả mọi người, giàu cũng như nghèo, rằng không ai đến trong thế gian để bị áp bức: chúng ta đều là anh chị em, con cùng một Cha, sinh ra để được tự do theo ý muốn của Chúa ( x. Lv 25, 17.25.43.46.55).

3. Ngay cả ngày nay, Năm Thánh cũng là một biến cố thúc đẩy chúng ta tìm kiếm công lý giải thoát của Thiên Chúa trên trái đất. Vào đầu Năm Ân Sủng này, chúng ta muốn nghe, không phải tiếng tù và, nhưng là “tiếng kêu cứu tuyệt vọng” [1] vang lên từ nhiều nơi trên thế giới và Thiên Chúa không ngừng lắng nghe, như tiếng của máu của Abel người công chính (x. Stk 4,10). Phần chúng ta, chúng ta cảm thấy được mời gọi trở thành tiếng nói của rất nhiều hoàn cảnh bóc lột trái đất và áp bức tha nhân. [2] Những bất công này đôi khi mang hình dáng của điều mà thánh Gioan Phaolô II gọi là “cơ cấu tội lỗi” [3] vì chúng không chỉ do sự gian ác của một số người mà, có thể nói, bắt nguồn từ và dựa trên một sự đồng lõa rộng rãi.

4. Mỗi người phải cảm thấy một cách nào đó chịu trách nhiệm về sự tàn phá mà ngôi nhà chung của chúng ta phải gánh chịu, bắt đầu từ những hành động, dù chỉ là gián tiếp, vốn nuôi dưỡng những xung đột gây đau khổ cho nhân loại. Do đó, những thách thức mang tính hệ thống, riêng biệt nhưng có mối liên hệ với nhau, ảnh hưởng đến hành tinh của chúng ta được nuôi dưỡng và đan xen. [4] Tôi đặc biệt nghĩ đến mọi loại bất bình đẳng, đến cách đối xử vô nhân đạo dành cho người di cư, đến sự xuống cấp của môi trường, đến sự nhầm lẫn đáng trách do thông tin sai lệch gây ra, đến việc từ chối bất kỳ hình thức đối thoại nào và đến việc tài trợ khổng lồ của ngành công nghiệp quân sự. Rất nhiều yếu tố đe dọa thực sự đến sự tồn tại của toàn nhân loại. Do đó, vào đầu năm nay, chúng ta muốn lắng nghe tiếng kêu này của nhân loại để cảm thấy được mời gọi, tất cả cùng nhau và cá nhân, phá bỏ xiềng xích bất công để loan báo công lý của Thiên Chúa. Các hoạt động từ thiện theo thời sẽ không đủ. Những biến đổi về văn hóa và cấu trúc là cần thiết để sự thay đổi lâu dài diễn ra. [5]

II. Một sự thay đổi về văn hóa: tất cả chúng ta đều mắc nợ

5. Sự kiện Năm Thánh mời gọi chúng ta thực hiện những thay đổi để đương đầu với hoàn cảnh bất công và bất bình đẳng hiện nay, bằng cách nhắc nhở chúng ta rằng của cải trên trái đất không chỉ dành cho một số ít người có đặc quyền, mà còn dành cho tất cả mọi người. [6] Có thể hữu ích khi nhắc lại điều thánh Basiliô thành Xêdarê đã viết: “Hãy cho tôi biết, có gì thuộc về bạn? Bạn đã lấy thứ gì đó ở đâu để đưa nó vào cuộc sống của mình? […] Chẳng phải bạn đã trần trụi khi lọt lòng mẹ sao? Bạn sẽ không trần trụi trở lại lòng đất nữa sao? Những của cải hiện tại, từ đâu đến với bạn? Nếu bạn nói đó là do ngẫu nhiên, thì bạn là kẻ nghịch đạo, bởi vì bạn phớt lờ Đấng Tạo Hóa và bạn không có lòng biết ơn đối với Đấng đã ban cho bạn”. [7] Khi lòng biết ơn biến mất, con người không còn nhận ra những ân huệ của Thiên Chúa nữa. Nhưng, với lòng thương xót vô biên của mình, Chúa không bỏ rơi những người phạm tội chống lại Ngài: đúng hơn, Ngài xác nhận món quà sự sống bằng sự tha thứ của ơn cứu độ, được Chúa Giêsu Kitô ban cho tất cả mọi người. Đó là lý do tại sao, khi dạy chúng ta Kinh Lạy Cha, Chúa Giêsu mời gọi chúng ta cầu xin: “Xin Cha tha nợ cho chúng con” (Mt 6, 12).

6. Khi một người phớt lờ mối dây gắn kết mình với Chúa Cha, người đó nghĩ rằng mối quan hệ với người khác có thể bị chi phối bởi một logic bóc lột trong đó kẻ mạnh nhất cho là có quyền xâm phạm kẻ yếu hơn. [8] Cũng như vào thời Chúa Giêsu, giới tinh hoa được hưởng lợi từ nỗi đau khổ của những người nghèo nhất, thì cũng thế ngày nay, trong ngôi làng toàn cầu được kết nối với nhau, [9] hệ thống quốc tế, nếu nó không được nuôi dưỡng bằng logic của tình liên đới và sự tương tùy, sẽ tạo ra những bất công vốn trở nên trầm trọng hơn bởi nạn tham nhũng, khiến các nước nghèo mắc kẹt. Logic bóc lột con nợ cũng mô tả cách tóm tắt cuộc “khủng hoảng nợ nần” hiện nay đang ảnh hưởng đến nhiều quốc gia, đặc biệt là ở phía Nam.

7. Tôi không bao giờ mệt mỏi khi nhắc lại rằng nợ nước ngoài đã trở thành một công cụ kiểm soát mà một số chính phủ và tổ chức tài chính tư nhân của các nước giàu nhất không ngần ngại khai thác một cách bừa bãi nguồn nhân lực và tài nguyên thiên nhiên của các nước nghèo nhất, để thỏa mãn nhu cầu của thị trường mình. [10] Thêm vào đó là sự kiện nhiều dân tộc, vốn đã gánh nặng nợ quốc tế, cũng buộc phải chịu đựng gánh nặng nợ sinh thái của các nước phát triển nhất. [11] Nợ sinh thái và nợ nước ngoài là hai mặt của cùng một đồng tiền, của logic bóc lột này vốn dẫn đến cuộc khủng hoảng nợ. [12] Nhân dịp Năm Thánh này, tôi mời gọi cộng đồng quốc tế hành động để xóa nợ nước ngoài, thừa nhận sự tồn tại của món nợ sinh thái giữa phía Bắc và phía Nam. Đó là lời kêu gọi không chỉ vì tình liên đới, mà trên hết là vì công lý. [13]

8. Sự thay đổi về văn hóa và cơ cấu thích hợp để vượt qua cuộc khủng hoảng này sẽ diễn ra khi tất cả chúng ta thừa nhận mình là con cái của Chúa Cha và tất cả chúng ta thú nhận mình là những con nợ trước mặt Ngài và tất cả mọi người đều cần thiết cho nhau, theo logic của trách nhiệm chung và đa dạng. Chúng ta sẽ có thể khám phá ra “chắc chắn rằng chúng ta cần nhau và chúng ta mắc nợ nhau”. [14]

III. Con đường hy vọng: ba hành động khả thi

9. Nếu tâm hồn chúng ta để cho mình được đánh động bởi những thay đổi cần thiết này, thì Năm Thánh Ân Sủng một lần nữa sẽ có thể mở ra con đường hy vọng cho mỗi người chúng ta. Niềm hy vọng nảy sinh từ kinh nghiệm về lòng thương xót không bao giờ có giới hạn của Thiên Chúa. [15]

Thiên Chúa, Đấng không mắc nợ ai, vẫn tiếp tục ban ân sủng và lòng thương xót cho mọi người. Isaac thành Nineve, một Giáo phụ của Giáo hội Đông phương thế kỷ thứ VII, đã viết: “Tình yêu của Chúa lớn hơn những món nợ của con. Sóng biển chẳng là gì so với số tội lỗi của con, nhưng nếu con cân đo tội lỗi của mình, so với tình yêu của Chúa, thì chúng tan biến như không có gì” [16]. Thiên Chúa không tính toán sự dữ mà con người đã phạm, nhưng Ngài vô cùng “giàu lòng thương xót, vì tình yêu cao cả mà Ngài đã yêu thương chúng ta” (Ep 2, 4). Đồng thời, Ngài nghe thấy tiếng kêu của người nghèo và trái đất. Vào đầu năm nay, chỉ cần dừng lại một chút và nghĩ đến ân sủng mà Ngài luôn tha thứ tội lỗi và tha thứ mọi nợ nần của chúng ta là đủ, để tâm hồn chúng ta tràn ngập hy vọng và bình an.

10. Đây là lý do tại sao Chúa Giêsu, trong kinh “Lạy Cha”, nói lên một điều rất đòi hỏi sau khi xin Chúa Cha tha nợ cho chúng ta (x. Mt 6, 12): “Như chúng con cũng tha kẻ có nợ chúng con” . Quả thật, để tha nợ cho người khác và mang lại cho họ niềm hy vọng, cuộc sống của chúng ta phải tràn đầy chính niềm hy vọng đến từ lòng thương xót của Thiên Chúa. Niềm hy vọng dồi dào trong sự quảng đại, không tính toán; nó không tính vào túi của những kẻ mắc nợ, nó không quan tâm đến lợi ích của riêng mình, nhưng nó chỉ có một mục tiêu: nâng đỡ những người đã sa ngã, băng bó những tấm lòng tan vỡ, giải thoát khỏi mọi hình thức nô lệ.

11. Do đó, vào đầu Năm Ân Sủng này, tôi muốn gợi ý ba hành động có khả năng khôi phục phẩm giá cho cuộc sống của toàn thể các dân tộc và đưa họ trở lại con đường hy vọng để cuộc khủng hoảng nợ nần có thể được vượt qua và tất cả mọi người một lần nữa có thể nhận ra mình là những con nợ được tha thứ.

Trước hết, tôi lấy lại lời kêu gọi do thánh Gioan Phaolô II đưa ra trong Năm Thánh 2000, là hãy nghĩ đến việc “giảm thiểu đáng kể, nếu không muốn nói là xóa bỏ hoàn toàn, khoản nợ quốc tế đang đè nặng lên vận mệnh của nhiều quốc gia”. [17] Khi nhìn nhận món nợ sinh thái, ước gì các quốc gia giàu có nhất cảm thấy được kêu gọi làm tất cả để tha món nợ cho những quốc gia không có khả năng trả những gì họ nợ. Chắc chắn, để đó không phải là một hành động từ thiện riêng biệt vốn có nguy cơ một lần nữa gây ra vòng luẩn quẩn tài trợ – nợ nần, thì đồng thời, cần phải phát triển một cơ cấu tài chính mới dẫn đến việc tạo ra Hiến chương Tài chính Thế giới, dựa trên tình liên đới và hòa hợp giữa các dân tộc.

Tôi cũng yêu cầu một cam kết chắc chắn thúc đẩy việc tôn trọng phẩm giá sự sống con người, từ lúc thụ thai cho đến cái chết tự nhiên, để mọi người có thể yêu thương cuộc sống của mình và nhìn về tương lai với niềm hy vọng, đồng thời mong muốn sự phát triển và hạnh phúc cho bản thân và con cái mình. Quả thực, nếu không có niềm hy vọng vào cuộc sống, thì ước muốn sinh ra những sự sống khác khó có thể nảy sinh trong lòng những người trẻ tuổi nhất. Đặc biệt, một lần nữa tôi muốn mời gọi một cử chỉ cụ thể cổ võ nền văn hóa sự sống. Tôi muốn nói về việc bãi bỏ án tử hình ở tất cả các quốc gia. Quả thực, việc thực hành này không những vi phạm tính bất khả xâm phạm của sự sống, mà còn hủy diệt mọi hy vọng tha thứ và đổi mới của con người [18].

Tôi cũng dám đưa ra một lời kêu gọi khác tới các thế hệ trẻ, khi dựa vào thánh Phaolô VI và Đức Bênêđíctô XVI, [19] trong thời điểm được đánh dấu bởi chiến tranh này. Chúng ta hãy sử dụng một tỷ lệ phần trăm tối thiểu cố định của số tiền chi cho việc vũ trang để thành lập Quỹ Toàn cầu nhằm dứt khoát xóa bỏ nạn đói và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động giáo dục ở các nước nghèo nhất, để thúc đẩy phát triển bền vững, chống lại biến đổi khí hậu. [20] Chúng ta phải cố gắng loại bỏ những lý do thúc đẩy người trẻ tưởng tượng về tương lai của họ mà không có hy vọng, hoặc như một mong đợi trả thù cho máu của những người thân yêu của họ. Tương lai là một món quà cho phép chúng ta vượt qua những lỗi lầm của quá khứ, để xây dựng những con đường hòa bình mới.

IV. Mục tiêu hòa bình

12. Những ai thực hiện, qua những cử chỉ được gợi ý, con đường hy vọng sẽ có thể thấy đến gần mục tiêu hòa bình rất được khát khao. Tác giả Thánh vịnh xác nhận lời hứa này với chúng ta: khi “Tình Yêu và Chân Lý gặp nhau, Công Lý và Hoà Bình ôm lấy nhau” (Tv 85, 11). Khi tôi từ bỏ thứ vũ khí thanh toán nợ nần và mở lại con đường hy vọng cho một người chị em hay một người anh em, tôi góp phần vào việc tái lập công lý của Thiên Chúa trên trái đất này và tôi cùng người này bước đi hướng tới hòa bình. Như thánh Gioan XXIII đã nói, hòa bình đích thực chỉ có thể đến từ một trái tim không còn lo âu và sợ hãi chiến tranh. [21]

13. Ước gì năm 2025 là một năm mà hòa bình tiến triển! Nền hòa bình đích thực và lâu dài này không dừng lại ở những tranh chấp về các thỏa thuận cũng như ở bàn thỏa hiệp của con người. [22] Chúng ta hãy tìm kiếm sự bình an đích thực, sự bình an mà Thiên Chúa ban cho một trái tim không còn vũ trang: một trái tim không tính toán điều gì là của tôi và điều gì là của bạn; một trái tim chiến thắng tính ích kỷ nhờ sự háo hức đến gặp gỡ người khác; một trái tim không ngần ngại thừa nhận mình là con nợ của Thiên Chúa và do đó sẵn sàng tha thứ những món nợ đang áp bức người lân cận; một trái tim vượt qua nỗi chán nản tương lai bằng niềm hy vọng rằng mỗi người đều là sự phong phú cho thế giới này.

14. Giải trừ vũ khí của trái tim là một cử chỉ liên quan đến tất cả mọi người, từ người đầu tiên đến người cuối cùng, từ nhỏ đến lớn, từ người giàu đến người nghèo. Đôi khi, một điều gì đó đơn sơ như “một nụ cười, một cử chỉ tình bạn, một cái nhìn huynh đệ, sự lắng nghe chân thành, một sự phục vụ nhưng không” là đủ. [23] Với những cử chỉ lớn nhỏ này, chúng ta tiến gần hơn đến hòa bình, và chúng ta sẽ đến đó nhanh chóng hơn bởi vì khi bước đi bên cạnh những người anh chị em đã tìm lại được của chúng ta, chúng ta sẽ khám phá ra rằng chúng ta đã thay đổi so với lúc đầu. Hòa bình không chỉ đến khi chiến tranh kết thúc, mà còn nhờ sự khởi đầu của một thế giới mới, một thế giới nơi chúng ta khám phá ra mình khác biệt, đoàn kết và huynh đệ hơn chúng ta tưởng tượng.

15. Lạy Chúa, xin ban bình an của Chúa cho chúng con! Đây là lời cầu nguyện mà tôi dâng lên Thiên Chúa, trong khi tôi gửi những lời chúc năm mới tới các Nguyên thủ quốc gia và chính phủ, tới các vị lãnh đạo của các tổ chức quốc tế, các vị thủ lãnh các tôn giáo khác nhau, tới tất cả mọi người thiện chí.

Lạy Chúa, xin tha nợ cho chúng con,

như chúng con cũng tha kẻ có nợ chúng con,

và, trong vòng tha thứ này, xin ban bình an của Chúa cho chúng con,

sự bình an mà chỉ Chúa mới có thể ban tặng

cho những người để cho trái tim của họ được giải trừ vũ khí,

cho những người, với niềm hy vọng, muốn tha nợ cho anh em mình,

cho những người không sợ hãi thú nhận rằng họ là con nợ của Chúa,

cho những người không còn câm điếc trước tiếng kêu của những người nghèo nhất.

Vatican, ngày 8 tháng 12 năm 2024

PHANXICÔ                

_____________________

[1] Spes non confundit. Sắc chỉ triệu tập Năm Thánh thường lệ 2025 (9/5/2024), số 8.

[2] X. Thánh Gioan-Phaolô II, Tông thư Tertio millennio adveniente (10/11/1994), số 51.

[3] Thông điệp Sollicitudo rei socialis (30/12/1987), số 36.

[4] X. Diễn văn cho các tham dự viên Cuộc họp do Hàn lâm viện Khoa học của Tòa Thánh và Hàn lâm viện Khoa học Xã hội của Tòa Thánh tổ chức, 16/5/2024.

[5] X. Tông huấn Laudate Deum (4/10/2023), số 70.

[6] X. Spes non confundit. Sắc chỉ triệu tập Năm Thánh thường lệ 2025 (9/5/2024), số 16.

[7] Homilia de avaritia, 7 : PG 31, 275.

[8] X. Thông điệp. Laudato si’ (24/5/2015), số 123.

[9] X. Bài giáo lý, ngày 2/9/2020 : Osservatore Romano, 3/9/2020, tr. 8.

[10] X. Diễn văn cho các tham dự viên cuộc Hội thảo “Khủng hoảng nợ nần ở phía Nam bán cầu”, 5/6/2024.

[11] X. Diễn văn cho Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu – COP 28, 2/12/2023.

[12] X. Diễn văn cho các tham dự viên cuộc Hội thảo “Khủng hoảng nợ nần ở phía Nam bán cầu”, 5/6/2024.

[13] X. Spes non confundit. Sắc chỉ triệu tập Năm Thánh thường lệ 2025 (9/5/2024), số 16.

[14] Thông điệp Fratelli tutti (3/10/2020), số 35.

[15] X. Spes non confundit. Sắc chỉ triệu tập Năm Thánh thường lệ 2025 (9/5/2024), số 23.

[16] Discours X (Troisième collection), Prière dont se divertissent les solitaires, 100-101 : CSCO 638, 115. Thánh Augustinô thậm chí còn đi xa hơn khi khẳng định rằng Thiên Chúa không ngừng trở thành con nợ của con người: “Vì “lòng thương xót của Chúa là vĩnh cửu”, nên qua những lời hứa của mình, Chúa đoái thương trở thành con nợ của những người mà Chúa tha hết nợ”  ( Confessiones, 5,9,17 : PL 32, 714).

[17] Tông thư Tertio millennio adveniente (10/11/1994), số 51.

[18] X. Spes non confundit. Sắc chỉ triệu tập Năm Thánh thường lệ 2025 (9/5/2024), số 10.

[19] X. Thánh Phaolô VI, Thông điệp Populorum progressio (26/3/1967), số 51 ;  Bênêđíctô XVI, Diễn văn cho Ngoại giao đoàn, 9/1/2006 ; Id., Tông huấn Sacramentum caritatis (22/2/2007), số 90.

[20] X. Thông điệp Fratelli tutti (3/10/2020), số 262 ; Diễn văn cho Ngoại giao đoàn, 8/1/2024 ; Diễn văn cho Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu – COP 28, 2/12/2023.

[21] X. Thông điệp Pacem in terris (11/4/1963), số 113.

[22] X. Giây phút cầu nguyện nhân dịp kỷ niệm 10 năm “Lời kêu gọi hòa bình tại Thánh Địa”, 7/6/2024.

 [23] Spes non confundit. Sắc chỉ triệu tập Năm Thánh thường lệ 2025 (9/5/2024), số 18.

———————————

Tý Linh chuyển ngữ

(nguồn: vatican.va)