5 Nguyên Nhân Gây Mâu Thuẫn Gia Đình và Cách Vượt Qua

Với ý cầu nguyện tháng Ba của Đức Giáo Hoàng, đây là cách để làm cho đời sống gia đình trở nên tươi đẹp hơn.

Đức Thánh Cha Phanxicô, trong ý cầu nguyện tháng Ba năm 2025, kêu gọi các tín hữu cầu nguyện cho những gia đình đang rạn nứt, để họ “có thể tìm được phương thuốc chữa lành vết thương qua sự tha thứ, và khám phá lại những món quà của nhau, ngay cả trong sự khác biệt.”

Như nhiều người trong chúng ta có thể cảm nhận, đời sống gia đình là một ơn gọi tuyệt đẹp nhưng cũng đầy thử thách. Không có gia đình nào hoàn hảo, và mâu thuẫn nảy sinh một cách tự nhiên do sự khác biệt về tính cách, kỳ vọng và áp lực cuộc sống. Tuy nhiên, khi không được giải quyết, những xung đột này có thể tạo ra vết thương kéo dài.

Giải quyết căng thẳng gia đình từ sớm là điều cần thiết để xây dựng một mái ấm yêu thương và hòa thuận. Nhà trị liệu hôn nhân và gia đình Công giáo, Tiến sĩ Greg Popcak, thường nhấn mạnh rằng các mối quan hệ trong gia đình cần được xây dựng trên nền tảng của ân sủng, sự thấu hiểu và nỗ lực có chủ ý. Bằng cách xác định các nguyên nhân phổ biến nhất của xung đột, các gia đình có thể thực hiện những bước đi ý nghĩa để chữa lành và củng cố mối quan hệ.

5 nguyên nhân phổ biến gây mâu thuẫn Gia đình và cách vượt qua

1. Tổn thương chưa được giải quyết và thiếu sự tha thứ

Tha thứ là trọng tâm của đời sống Kitô hữu, nhưng lại là điều khó thực hành nhất trong gia đình. Những tổn thương trong quá khứ - dù do hiểu lầm, lời nói nóng giận hay thậm chí là sự phản bội sâu sắc - có thể dẫn đến oán giận nếu không được chữa lành.

Đức Thánh Cha Phanxicô nhắc nhở rằng tha thứ không chỉ là một hành động đơn lẻ mà là một hành trình. Khi chọn tha thứ, chúng ta cho phép ân sủng của Chúa hàn gắn các mối quan hệ bị rạn nứt. Việc xây dựng một nền văn hóa gia đình, nơi lời xin lỗi chân thành và sự tha thứ được trao ban rộng rãi, sẽ giúp khôi phục bình an.

2. Sự khác biệt về tính cách và khí chất

Mỗi thành viên trong gia đình đều được Thiên Chúa tạo dựng một cách độc đáo, với những điểm mạnh, điểm yếu và cách thể hiện tình yêu khác nhau. Những khác biệt này có thể làm phong phú thêm cuộc sống gia đình, nhưng đồng thời cũng là nguồn gốc của căng thẳng. Có người thích sự nề nếp, trong khi người khác lại yêu thích sự tự do. Có người bộc lộ cảm xúc mạnh mẽ, trong khi người khác lại trầm lắng, kín đáo. Đặc biệt trong những gia đình đông con, sự khác biệt này có thể khiến bầu không khí trong nhà giống như một “nhiệm vụ ngoại giao” để duy trì hòa bình.

Sự thất vọng xảy ra khi chúng ta mong đợi người khác suy nghĩ và hành động giống mình. Nhận ra món quà nơi mỗi người và trân trọng sự khác biệt của họ có thể biến những xung đột tiềm ẩn thành cơ hội để hiểu và gắn kết sâu sắc hơn. Quan trọng là phải nhớ rằng mỗi thành viên đều có giá trị riêng trong gia đình!

3. Giao tiếp kém hiệu quả

Nhiều mâu thuẫn không xuất phát từ những vấn đề nghiêm trọng mà đơn giản chỉ là do hiểu lầm. Một câu nói đùa có thể bị hiểu thành lời chỉ trích. Một lời khuyên chân thành có thể bị coi là phán xét. Khi các thành viên trong gia đình không bày tỏ rõ ràng nhu cầu, kỳ vọng hoặc cảm xúc của mình, những hiểu lầm sẽ chồng chất.

Tiến sĩ Popcak đề xuất rằng các gia đình lành mạnh nên thực hành “lắng nghe cảm xúc” — thực sự lắng nghe nhau với sự thấu cảm và tìm cách hiểu trước khi phản ứng. Khuyến khích đối thoại cởi mở và tôn trọng sẽ giúp thu hẹp khoảng cách giữa tổn thương và hòa giải.

4. Kỳ vọng phi thực tế và huyền thoại về “Gia đình hoàn hảo”

Mạng xã hội, chuẩn mực văn hóa và cả cách chúng ta được nuôi dạy có thể tạo ra một hình ảnh lý tưởng về một gia đình “tốt”. Khi thực tế không như mong đợi, sự thất vọng và căng thẳng sẽ nảy sinh. Có thể một người chồng hay cha mẹ mong đợi sự vâng lời tuyệt đối, hoặc con cái cảm thấy áp lực phải đạt được những tiêu chuẩn không thể.

Gia đình là một hành trình đầy thử thách, và mục tiêu không phải là sự hoàn hảo mà là tình yêu. Điều chỉnh kỳ vọng theo hướng biết ơn thay vì phê bình sẽ tạo ra một môi trường gia đình vui vẻ và đón nhận lẫn nhau hơn.

5. Áp lực từ bên ngoài và căng thẳng cuộc sống

Không có gì ngạc nhiên khi áp lực tài chính, vấn đề sức khỏe, căng thẳng công việc và những khó khăn khác có thể tạo ra bầu không khí căng thẳng trong gia đình. Những áp lực này thường dẫn đến sự cáu kỉnh, nóng nảy và đôi khi gây ra tổn thương lâu dài.

Điều quan trọng là phải nhận thức và thừa nhận nguồn gốc của những căng thẳng này. Thay vì để những khó khăn bên ngoài làm gia đình xa cách, việc đối mặt với thử thách như một đội có thể tạo nên sự khác biệt. Cầu nguyện, sự hài hước và giải quyết vấn đề cùng nhau có thể giúp giảm nhẹ gánh nặng và củng cố tình thân giữa các thành viên trong gia đình.

Lời kêu gọi hòa giải và chữa lành

Mâu thuẫn gia đình là điều không thể tránh khỏi, nhưng sự chia rẽ không phải là kết cục tất yếu. Như Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh, việc khám phá lại món quà của nhau - ngay cả trong sự khác biệt - có thể biến đổi đời sống gia đình.

Bằng cách thực hành sự tha thứ, cải thiện giao tiếp, điều chỉnh kỳ vọng và cùng nhau đối diện với thử thách, các gia đình có thể ngày càng bền chặt trong tình yêu thương.

Dù gia đình có thể cảm thấy đổ vỡ đến đâu, ân sủng của Thiên Chúa vẫn luôn hiện diện, mời gọi chúng ta bước vào hành trình chữa lành. Đôi khi, chỉ cần một cuộc trò chuyện chân thành, một lời xin lỗi thực tâm hay thậm chí một tiếng cười chung cũng có thể là bước khởi đầu để khôi phục hòa hợp.

Như Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã nói: “Gia đình thế nào, xã hội thế ấy; xã hội thế nào, thế giới mà chúng ta đang sống cũng vậy.”

Hãy trở thành những gia đình biết chọn tình yêu, chữa lành và hòa giải - từng bước nhỏ mỗi ngày.

Tác giả: Cerith Gardiner
Nguồn: Aleteia

Chuyển ngữ: Lm. Giuse Phan Hoàng Nguyễn, RCJ - Dòng Tông Đồ Ơn Gọi