Diễn từ của Đức Thánh Cha Lêô XIV gửi quý giáo sư và sinh viên Học viện Giáo hoàng Gioan Phaolô II về khoa hôn nhân và gia đình

Phòng Clementina
Thứ Sáu, ngày 24 tháng 10 năm 2025

Nhân danh Cha, và Con, và Thánh Thần.
Bình an ở cùng anh chị em!

Anh chị em thân mến,

Với niềm vui, tôi hân hoan chào đón anh chị em – cộng đoàn học thuật quốc tế của Học viện Thần học Gioan Phaolô II về Khoa học Hôn nhân và Gia đình. Tôi thân ái gửi lời chào tới Đức Hồng y Baldassarre Reina, Đại chưởng ấn của Học viện; Đức ông Philippe Bordeyne, Viện trưởng; các Phó Viện trưởng của các phân khoa ngoài Rôma; quý giáo sư, ân nhân, cùng tất cả các sinh viên và cựu sinh viên đến từ nhiều quốc gia nhân dịp Năm Thánh. Xin nồng nhiệt chào mừng tất cả anh chị em!

Trong các bối cảnh xã hội, kinh tế và văn hóa khác nhau, những thách đố mà chúng ta phải đối diện cũng thật đa dạng. Tuy nhiên, ở mọi nơi và mọi thời, chúng ta luôn được mời gọi nâng đỡ, bảo vệ và thăng tiến đời sống gia đình, trước hết bằng một lối sống phù hợp với Tin Mừng. Chính trong ánh sáng của đức tin và lý trí lành mạnh, chúng ta nhận ra sự mong manh nhưng cũng là giá trị cao quý của gia đình, điều này thôi thúc anh chị em trong công cuộc học hỏi – vì thiện ích của các đôi bạn trẻ sắp kết hôn, các đôi vợ chồng trở nên cha mẹ, và con cái họ, là niềm hy vọng của một nhân loại được đổi mới nhờ tình yêu.

Sứ mạng Học viện của anh chị em – được sinh ra từ tầm nhìn tiên tri của Thánh Gioan Phaolô II sau Thượng Hội đồng Giám mục năm 1980 về gia đình – nay càng rõ ràng hơn: trở nên một thân thể học thuật duy nhất, hiện diện trên nhiều châu lục, để đáp ứng nhu cầu đào tạo gần gũi nhất với các đôi vợ chồng và gia đình. Nhờ đó, Học viện có thể phát triển những đường hướng mục vụ thích hợp với thực tại địa phương, trong khi vẫn trung thành với truyền thống sống động và học thuyết xã hội của Hội Thánh.

Tham dự vào sứ vụ của toàn thể Hội Thánh, Học viện của anh chị em góp phần làm phong phú trí tuệ của Huấn quyền Giáo hoàng, đồng thời duy trì đối thoại liên tục giữa đời sống gia đình, thế giới lao động và công bằng xã hội. Học viện cũng đối diện với các vấn đề cấp bách của thời đại: hòa bình, bảo vệ sự sống và sức khỏe, phát triển con người toàn diện, việc làm cho người trẻ, tính bền vững kinh tế, bình đẳng nam nữ, – tất cả đều ảnh hưởng đến quyết định lập gia đình và sinh con.

Sứ mạng đặc thù của anh chị em là tìm kiếm và làm chứng cho chân lý. Trong đó, thần học được mời gọi không chỉ nói về sự thật của hôn nhân và gia đình, nhưng còn sống chân lý ấy trong ân sủng của Chúa Thánh Thần, noi gương Đức Kitô, Đấng đã mạc khải Chúa Cha bằng lời nói và hành động của Người.

Việc loan báo Tin Mừng – vốn có sức biến đổi đời sống và xã hội – mời gọi chúng ta thúc đẩy những hành động cụ thể và liên kết chặt chẽ để nâng đỡ gia đình. Thật vậy, chất lượng của đời sống xã hội và chính trị của một quốc gia được đo lường phần lớn qua cách xã hội đó cho phép các gia đình được sống hạnh phúc, có thời gian cho nhau, và nuôi dưỡng những mối dây liên kết yêu thương. Trong một xã hội thường tôn vinh năng suất và tốc độ hơn các mối tương quan, việc trả lại thời gian và không gian cho tình yêu được học nơi gia đình là điều cấp thiết. Chính tại đây, con người học những kinh nghiệm đầu tiên về tin tưởng, cho đi và tha thứ, là kết cấu của đời sống xã hội.

Tôi xúc động nhớ lại lời của Đức Thánh Cha Phanxicô, người tiền nhiệm của tôi, khi ngài âu yếm nói với các người mẹ đang mang thai, mời gọi họ gìn giữ niềm vui khi mang đến cho thế giới một sự sống mới (x. Amoris Laetitia, 171). Những lời ấy chứa đựng một chân lý sâu xa và giản dị: sự sống là món quà được ban tặng, và luôn phải được đón nhận với lòng tôn trọng, chăm sóc và biết ơn.

Do đó, trước thực trạng nhiều người mẹ phải mang thai trong cô đơn hoặc bị gạt ra bên lề xã hội, tôi cảm thấy bổn phận phải nhắc rằng cộng đồng dân sự và Giáo Hội phải không ngừng dấn thân phục hồi phẩm giá trọn vẹn của thiên chức làm mẹ. Điều này đòi hỏi những sáng kiến cụ thể: chính sách bảo đảm điều kiện sống và làm việc xứng hợp, các chương trình đào tạo và văn hóa tôn vinh vẻ đẹp của việc cùng nhau sinh thành, và một mục vụ gần gũi, lắng nghe và đồng hành với các bậc cha mẹ. Khi được chăm sóc như thế, thiên chức làm cha và làm mẹ không phải là gánh nặng cho xã hội, nhưng là nguồn hy vọng làm mới và củng cố xã hội.

Quý giáo sư và sinh viên thân mến,

Sự đóng góp của anh chị em vào việc phát triển học thuyết xã hội về gia đình hoàn toàn phù hợp với sứ mạng mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã trao phó trong Tông thư Summa familiae cura:

“Trung tâm tính của gia đình trong hành trình hoán cải mục vụ của các cộng đoàn chúng ta và trong sự đổi mới truyền giáo của Hội Thánh đòi hỏi rằng – ngay cả ở cấp độ đào tạo học thuật – trong việc suy tư về hôn nhân và gia đình, không bao giờ được thiếu vắng cái nhìn mục vụ và sự quan tâm đến những vết thương của nhân loại.”

Những năm gần đây, Học viện anh chị em đã thực hiện định hướng của Hiến chế Tông đồ Veritatis gaudium, phát triển một nền thần học mang tinh thần cởi mở, đối thoại và gặp gỡ giữa các nền văn hóa, qua sự trao đổi các ân huệ trong ánh sáng tình yêu của Thiên Chúa dành cho mọi thụ tạo (số 4b). Nhờ đó, anh chị em đang áp dụng một phương pháp liên ngành và xuyên ngành, giúp thần học phong phú hơn nhờ đối thoại với các lĩnh vực khác.

Trong các hướng nghiên cứu này, tôi đặc biệt mời gọi anh chị em đào sâu mối liên hệ giữa gia đình và học thuyết xã hội của Giáo Hội. Công trình này có thể tiến hành theo hai chiều hướng bổ túc:

Một là, đưa việc học hỏi về gia đình trở thành chương thiết yếu trong kho tàng khôn ngoan mà Giáo Hội đề nghị cho đời sống xã hội;

 

Hai là, làm phong phú kho tàng ấy bằng kinh nghiệm và năng động của đời sống gia đình, để hiểu rõ hơn các nguyên tắc của học thuyết xã hội Công giáo.

Cái nhìn này sẽ giúp phát triển trực giác mà Công đồng Vatican II và các vị tiền nhiệm của tôi nhiều lần nhắc lại: rằng gia đình là tế bào đầu tiên của xã hội, là trường học căn bản của nhân tính.

Trong lĩnh vực mục vụ, chúng ta không thể không nhận thấy xu hướng tại nhiều nơi trên thế giới là coi nhẹ hoặc từ chối hôn nhân. Tôi muốn mời anh chị em hãy chú ý đến hoạt động của ân sủng Thiên Chúa trong tâm hồn mỗi người nam, mỗi người nữ, ngay cả khi người trẻ chọn lựa khác với giáo huấn của Đức Giêsu. Chúa vẫn gõ cửa lòng họ, chuẩn bị họ đón nhận một tiếng gọi nội tâm mới.

Nếu nghiên cứu thần học và mục vụ của anh chị em được bén rễ trong đối thoại cầu nguyện với Chúa, anh chị em sẽ tìm thấy can đảm để sáng tạo những ngôn từ mới, chạm đến lương tâm của người trẻ. Bởi vì thời đại chúng ta, dù bị chi phối bởi căng thẳng và ý thức hệ, vẫn đang chứng kiến một khát vọng sâu xa về tâm linh, về sự thật và công bằng, đặc biệt nơi giới trẻ. Đón nhận và chăm sóc khát vọng này là một trong những sứ vụ đẹp đẽ và khẩn thiết nhất của chúng ta.

Cuối cùng, tôi khích lệ anh chị em tiếp tục tiến bước trong tinh thần hiệp hành, như một phần thiết yếu của việc đào tạo. Đặc biệt trong một môi trường đại học quốc tế, việc lắng nghe lẫn nhau là điều cần thiết để phân định cách phục vụ tốt hơn cho hôn nhân và gia đình.

Hãy luôn kín múc từ ơn gọi bí tích Rửa tội, đặt tương quan với Đức Kitô và việc đón nhận tha nhân – nhất là người nghèo – làm trọng tâm (Diễn từ tại Giáo phận Rôma, 19.9.2025). Khi làm như thế, anh chị em sẽ học được từ chính thực tại mà mình phục vụ – gia đình, nơi mỗi người học trao ban tình yêu, niềm tin, sự tha thứ, hòa giải và cảm thông.

Như Tài liệu kết thúc của Thượng Hội đồng Giám mục gần đây khẳng định:

“Gia đình là nơi ưu tiên để học hỏi và thực hành các giá trị cốt lõi của một Hội Thánh hiệp hành. Dù phải đối diện với chia rẽ và đau khổ, các gia đình vẫn là nơi người ta học trao ban tình yêu, tin tưởng, tha thứ, hòa giải và cảm thông.” (số 35)

Thực vậy, còn rất nhiều điều chúng ta phải học nơi gia đình: truyền đạt đức tin, thực hành lắng nghe và cầu nguyện hằng ngày, giáo dục tình yêu và hòa bình, đón nhận người di dân và ngoại kiều, chăm sóc trái đất. Trong tất cả những chiều kích ấy, đời sống gia đình đi trước và dạy dỗ công trình nghiên cứu của chúng ta, nhất là qua những chứng tá của lòng tận hiến và sự thánh thiện.

Anh chị em sinh viên và giáo sư thân mến,
Hãy khởi đầu năm học mới với niềm hy vọng, xác tín rằng Chúa Giêsu luôn nâng đỡ anh chị em bằng ân sủng của Thánh Thần – Thần khí của chân lý và sự sống.

Tôi thân ái ban cho anh chị em Phép lành Tông Tòa.

Xin chân thành cảm ơn.

Nguồn: vaticannews.va

Chuyển ngữ: Lm. Giuse Phan Hoàng Nguyễn, RCJ